De meeste mensen zullen het waarschijnlijk niet eens kennen, en dat is nou juist zo zonde. Balkenbrij is namelijk absoluut het aller lekkerste wat je maar op je brood zou kunnen doen. Als je het voor het eerst ziet en niet weet wat het is zal je er waarschijnlijk niet direct warm voor lopen, maar als je het eenmaal hebt geproefd kun je er zeker weten niet meer vanaf blijven.
Balkenbrij is een van oorsprong oud Nederlands, Belgisch en Duits gerecht. Het wordt oorspronkelijk in het oostelijke en zuidelijke deel van Nederland voornamelijk in het najaar en ’s winters gegeten. Vooral op het platteland, en dan met name in Brabant en Limburg, is het nog erg populair. Per regio wordt er vaak van andere smaakmakers gebruik gemaakt. In Limburg wordt er bijvoorbeeld vaak bloed in gedaan en in Brabant weer uitgebakken spek.
Balkenbrij is op vele manier te maken, maar het wordt traditioneel gemaakt van in bouillon gekookt slachtafval van het varken, en boekweitmeel of tarwebloem en speciale kruiden, zoals piment of rommelkruid, die een zoete smaak afgeven. In plaats van het koken in bouillon wordt het slachtafval, zoals bijvoorbeeld de kop, ribbetjes, spek en lever, ook wel eens gekookt in bloed. Als het klaar is wordt het in blokken verkocht en in plakken van ongeveer 1 cm dikte in de koekenpan gebakken.
Vergelijkbare van slachtresten gemaakte recepten in andere landen zijn bijvoorbeeld ‘scrapple’ in Amerika en ‘Panhas’ in Duitsland.
In eerste instantie klinkt het misschien niet zo lekker omdat er wordt gesproken over slachtafval, maar wij eten met z’n allen toch ook gewoon frikandellen en je wilt al helemaal niet weten wat daar allemaal inzit!
Verschillende recepten
Zoals reeds vermeld zijn er heel veel verschillende manieren om balkenbrij klaar te maken.
Een paar voorbeelden:
- Balkenbrij van Oma Roos: van ribbetjes, met rommelkruid en nootmuskaat.
- Brabantse Balkenbrij: van lever, nier, hart en worst, met rommelkruid.
- Nederlandse Balkenbrij: van varkenspoten en vet spek.
- Balkenbrij met pruimen: met gemarineerde pruimen en slablaadjes.
- Balkenbrij uit het Oosten: van restvlees, met appels en appelstroop.
- Balkenbrij anders: van varkenspoelet, vet spek en leverpastei, met rozijnen.
- Balkenbrij met aardbeienjam.
- Balkenbrijburger: met een plakje belegen kaas, stroop en appel.
En zo zijn er natuurlijk nog wel heel veel meer varianten op te noemen. Probeer ze eens uit of bedenk zelf iets lekkers. Je kunt het op zo ongelofelijk veel manier klaar maken, met heel veel verschillende soorten varkensvlees, van slachtafval zoals het vroeger veel werd klaar gemaakt tot ribbetjes of karbonades. Daarnaast kun je het kruiden zoals je dat zelf wilt en serveren op duizend en één manieren. Met aardbeien bijvoorbeeld, of met pruimen (al dan niet gemarineerd), of met appels of appelstroop, met kaas. Eigenlijk kun je het zo gek niet bedenken, het is allemaal even lekker. Welke jij het lekkerst vindt kom je natuurlijk alleen maar achter door het te proberen.
